De Beilerstraat als getuige van de bevrijding
Dit jaar vieren we dat we in Nederland tachtig jaar in vrede leven. 5 mei 1945 is het einde van de Tweede Wereldoorlog. Een belangrijke datum voor Assen is 13 april 1945 omdat onze stad toen bevrijd is door Canadese troepen. In de Berichten van de Brink laten we in maart en april zes personen aan het woord over zes verschillende plekken in onze stad, die belangrijk zijn geweest voor de bevrijding van Assen en Drenthe. Vandaag Marten van Dijk over de Beilerstraat als getuige.
De Beilerstraat is een van de oudste straten van Assen. Grenzend aan het Asserbos heeft de straat veel meegemaakt, waaronder de intocht van de geallieerden in 1945. In de nacht van 12 op 13 april was er luid gedonder te horen rondom de stad. Het waren de geallieerden die zich vechtend een weg naar Assen baanden. Het geluid begon eerst vanuit het zuiden en later ook uit andere richtingen.
“Wat zouden de mensen toen gedacht hebben?” vraagt Marten zich af. “Waarschijnlijk klonk het net als oudjaarsavond, alsof er carbid werd geschoten. Maar in een tijd zonder smartphones hadden ze geen idee wat dit betekende. ‘Komen ze ons echt bevrijden?’ zouden ze waarschijnlijk hebben gedacht. Of waren er andere dingen aan de hand? Hoe dan ook, ze moesten nog Assen binnenkomen.”
Hoe Assen er toen uitzag
Marten vervolgt. “Assen was in die tijd veel kleiner. Veel wijken van Assen bestonden nog niet, en rondom de stad lagen nog veel weilanden. De Duitsers hadden tijdens de bezetting geprobeerd de stad zo goed mogelijk te verdedigen. In het Port Natal zaten krijgsgevangenen die dag en nacht bezig waren met het graven van loopgraven en tankgrachten om de stad heen, vaak onder schot, om de geallieerden buiten te houden. Zo werd er gedacht dat ze de geallieerden lang op afstand konden houden. Ook stond er, op de kruising van de Beilerstraat en de Sparrenlaan, een bunker om de wacht te houden voor buitenstaanders, en alarm te slaan wanneer nodig.”
De aanloop naar de intocht
Het geluid van de gevechten begon eerst vanuit Hooghalen, daarna kwam het uit Smilde en later uit de richting van Rolde. De Duitsers wisten dat ze zich moesten voorbereiden op de strijd en trokken zich terug naar het noorden, richting de markt. “Het is niet helemaal duidelijk waar de gevechten precies begonnen, maar we weten wel dat er veel is geschoten bij de begraafplaats. De sporen daarvan zijn nog steeds zichtbaar. Het hek van de begraafplaats zit vol met kogelgaten, en in de bomen kun je met een metaaldetector nog steeds kogels vinden.” vertelt Marten.
De bevrijding
“Assen was omringd door loopgraven en tankgrachten, waarvan werd gedacht dat ze de opmars zouden vertragen. Maar het doorkomen van één van die graven bleek voor de geallieerde tanks slechts een kwestie van seconden. Zo kwamen ze vanaf de zuidkant van de stad makkelijk binnen.” vertelt Marten. “Toen de geallieerden eenmaal de stad binnentrokken, concentreerde de strijd zich in het centrum van Assen. Het was daar dat de beslissende strijd werd gevoerd, wat uiteindelijk leidde tot de bevrijding van de stad.”
Meer informatie
Meer informatie In en om Assen wordt komende tijd veel georganiseerd om tachtig jaar vrijheid te vieren. Alle activiteiten vindt u op ditisassen.nl. Bent u benieuwd naar alle activiteiten die in de provincie Drenthe georganiseerd worden? Neem dan een kijkje op drenthe.nl/vrijheid. Bent u benieuwd naar meer historische verhalen uit Assen? U vindt alle interviews terug op deze pagina.
